بزرگداشت
علامه اقبال لاهوری با حضور محمد بقایی ماکان، نصرالله خان، عبدالرفیع
حقیقت، محمد حسین ساکت و میرزا ملااحمد به همت معاونت امور فرهنگی وزارت
فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری موسسه فرهنگی اکو و سفارت جمهوری اسلامی
پاکستان در سرای اصلی اهل قلم بیست و یکمین نمایشگاه بینالمللی کتاب
تهران برگزار شد._
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران
(ایبنا)، «محمد بقایی ماکان» در پیش همایش «اقبال لاهوری» که در سرای اصلی
اهل قلم بیست و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد، با بیان
این مطلب که «اقبال»، «فردوسی» مدرن بدون مرز است، گفت: برای این که
بدانیم چرا میتوان اقبال را کنار فردوسی نشاند، باید اقبال را بشناسیم.
وی
افزود: تا سال 1987 بیش از 18 هزار مقاله، رساله و کتاب درباره اقبال
منتشر شده است، در تارنمای گوگل نیز یک میلیون لینک درباره اقبال آورده
شده است.
این اقبال پژوه با بیان این مطلب که در تمام جهان اقبال
به عنوان متفکر و شاعر ارزشمند معرفی شده است، یادآور شد: نواندیشان دینی
هیچ اندیشهای درباره اقبال مطرح نکردهاند که پیش از آن خود اقبال مطرح
کرده باشد، حتی استاد مرتضی مطهری نیز از اقبال به عنوان نظامی شامخ نام
برده است.
وی با بیان این مطلب که اقبال آتش ایران پژوهشی را در
پاکستان روشن کرده است، اما امروز کسی نیست این آتش را شعلهورتر کند،
یادآور شد: اقبال بزرگترین دستاورد اعراب و اسلام را فتح نهاوند میداند،
او معتقد است اگر اعراب ایران را فتح نمیکردند، بیشک اسلام امروزه به
این شکل در جهان مطرح نمیشد.
بقایی ماکان ادامه داد: از دیدگاه
اقبال، اسلام از پدر عرب و مادر ایرانی زاده شده است که این مادر ایرانی،
اسلام را پرورده است و خصلت و روح ایرانی است که درشتی خویی را که از پدر
به ارث برده است را لطافت بخشیده است.
وی افزود: اقبال در آثارش
اندیشههای ایرانی را گسترش داده است و او در واقع فردوسی دیگری است که
آنقدر علاقهمند به ایران بوده است که همچون عاشقی هجران کشیده درباره
ایران سخن میگوید.
بقایی ماکان با بیان این مطلب که اقبال از
بسیاری از غزلها و مثنویهای ایرانی پیروی کرده است، یادآور شد: اما
متاسفانه در ایران افراد بسیاری هستند که اقبال ستیز هستند و به برکت
ملاصدرا، در سفره آب و نان دارند، اما چشم دیدن اقبال را ندارند.
بقایی
ماکان با انتقاد از دانشگاههای ایران که در آن واحدی به نام اقبال شناسی
تدریس نمیشود گفت: اقبال یکی از چهرههای برجسته فلسفه است و برای این که
فلسفه او را بیابیم باید لوح وجودی را پاک کنیم، تا اقبال را بشناسیم.
وی
افزود: تاکنون هیچ کس نتوانسته است چهره واقعی اقبال را بشناسد و تنها 20
درصد اندیشههای اقبال به جهانیان معرفی شده است، البته باید به این نکته
هم اشاره کنم که اقبال شناسی کار بسیار دشواری است و این کار از عهده هر
کسی بر نمیآید.
محمد رجبی، رئیس موسسه فرهنگی اکو با تبریک روز
ملی پاکستان گفت: در بسیاری از دانشگاههای جهان اقبال شناسی به عنوان یکی
از رشتهها شرقشناسی مطرح است و افکار و اندیشههای او منطقه بسیار وسیعی
را تحت شعاع قرار داده است.
وی در ادامه سخنانش اقبال را یکی از بزرگترین فلاسفه جهان مطرح کرد که جایگاهی همطراز با «برگسون» فیلسوف برجسته غرب دارد.
در
ادامه «نصرالله»دبیر دوم سفارت پاکستان، اقبال را روح عصر زمانه خودش
عنوان کرد و گفت: اقبال در پاکستان به دنیا آمده است اما او همواره به
ایران و اسلام عشق میورزید.
وی با اشاره به دورهای که اقبال
میزیست یاد آور شد: در دورهای که اقبال زندگی میکرد، استعمار انگلیسی
بر پاکستان و هند سیطره داشت و در این دوره اقبال میتوانست اندیشههایش
را به زبان اردو یا انگلیسی به مسلمانان و جهانیان ابلاغ کند،اما او زبان
فارسی را برگزید.
نصرالله افزود: «اقبال» افتخار زبان فارسی و
ایرانی است. او بیشتر آثارش را به زبان فارسی نوشته است و همواره معتقد
بود که مسلمانان باید سرنوشت خود را با دست خویش تعیین کنند.
«عبدالرفیع
حقیقت»_ پژوهشگر _ با بیان این مطلب که قریب به 48 سال پیش با اندیشه و
افکار اقبال لاهوری آشنا شدم، گفت: اقبال مولوی عصر ما است که آثار
ارزشمندی به زبان فارسی خلق کرده است و بر بسیاری از پژوهشگران و
اندیشمندان هم عصر و نسل ها دیگر عصرها تاثیر گذاشته است.
وی
افزود: در سال 1367 حضرت آیتالله خامنهای در همایشی مطرح کردند که
تاکنون هیچ پژوهشگر ایرانی درباره اندیشههای ایرانی شناسی اقبال کتابی
تالیف نکرده است، از آن پس بود که بخش اعظم وقتم را بر روی آثار
اقبال متمرکز کردم.
این مولف و پژوهشگر با بیان این مطلب که
«اقبال لاهوری» در آثارش 48 تن از شاعران و بزرگان ایرانی را مورد ستایش
قرار داده است، گفت: اقبال لاهوری اشراقیترین فیلسوف در محدوده زبان
فارسی است، او به قدری شیفته مولوی بود که او را مولوی عصر حاضر میدانند.
در
ادامه «مردوخی»، «اقبال لاهوری» را انسان بلند آوازهای معرفی کرد که
اندیشههایش تاثیر بسزایی بر هم عصران خود گذاشته است و در ادامه شعری را
که برای اقبال سروده بود، برای حاضران خواند.
«محمدحسین ساکت»_
مدرس _دانشگاه گفت: درباره شاعری اقبال لاهوری سخن بسیار گفتهاند، او یکی
از مطرحترین شاعرانی است که به زبان فارسی در شبه قاره هند شعر میسرود و
شعرهای غنایی او از اهمیت و اعتبار بالایی برخوردار هستند.
وی
افزود: اقبال زبان فارسی را در شبه قاره هند زنده کرد .او در اشعارش
عقایدش را انعکاس می داد، از این رو بسیاری از شاعران و اندیشمندان عصر او
با عناد و دشمنی با او بر خاستند.
این مدرس دانشگاه با اشاره به
اندیشه تصوف ستیزی اقبال گفت: اقبال معتقد بود که تصوف مردم را به سکوت وا
می دارد و آنها را مسوولیت گریز میکند، او معتقد بود مسلمانان باید به
وحدت و یکپارچگی برسند و از این طریق بتوانند در جهان آرا و افکار خود را
مطرح کنند.
وی افزود: اقبال از دشمنان بزرگ تقلید کورکورانه بود،
از این رو همواره مورد انتقال بسیاری از شاعران تصوفگرای هندی و پاکستانی
بود.
«ساکت» در پایان سخنانش اظهار داشت: تاکنون درباره تاثیر
اشعار اقبال بر روی شعر اردو پژوهشی انجام نشده است، از این رو بهتر است
دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد برای رساله پایاننامهشان روی این موضوع
کار کنند.